Pezullimi i zbatimit të kontratave në përgjigje të shpërthimit të koronavirusit

Koronavirusi tashmë është trasnformuar me shpejtësi nga një kërcënim lokal në një kërcënim global me humbje tragjike jetësh njerëzore dhe pasoja të rënda ekonomike. Sidoqoftë, sëmundja ka të ngjarë të ketë një ndikim të thellë në biznes dhe marrëdhëniet kontraktore. Skenarë si ai për të cilin ne jemi tashmë dëshmitarë sjellin në lojë konceptin e “Forcës Madhore” si një instrument për të mos ngarkuar me përgjegjësi palën që është në mospërmbushje ose për të justifikuar përfundimin e një kontrate.

Së pari shtrohet pyetja: A përbën koronavirusi Forcë Madhore?

Forca Madhore

Forca e forcave madhore mund të jetë (ose në rastin e ligjit shqiptar, duhet të jetë) një dispozitë e kontratës. Gjithashtu, disa sisteme të së drejtës civile njohin konceptin në mënyrë statistikore ose në juridiksionin e tyre.

Për këtë arsye, në shumicën e rasteve, për zbatimin e forcës madhore dhe pasojat e bërjes së kësaj varet nga kushtet e sakta të kontratës në fjalë. Në përputhje me rrethanat, hapi i parë për çdo biznes që konsideron pezullimin e performancës kontraktuale, ose çdo biznes që përballet me një palë tjetër që ka pezulluar performancën, është që të studiojë me kujdes kushtet e kontratës.

Në përgjithësi, kur klauzolat e forcave madhore përfshihen në kontrata, ajo përcakton:

(a) ngjarjet të cilat i lejojnë secilës palë të deklarojë zbatimin e forcës madhore;

(b) se si një palë duhet të njoftojë palën tjetër për ndodhjen e një ngjarje të forcës madhore; dhe

Sa i përket ngjarjeve që justifikojnë forcën madhore, është e zakonshme që shfaqja e forcës madhore të diskutohet në vetvete midis palëve të prekura. Ekzistojnë dy qasje të gjera që zakonisht shihen në kontrata. Klauzola mund të përfshijë një listë të ngjarjeve specifike që i japin të drejtë një pale të deklarojë forcë madhore. Përndryshe, ose përveç një liste, klauzola mund të parashikojë që një ngjarje e forcave madhore të përfshijë çdo gjë që është jashtë kontrollit të palëve.

Pavarësisht nga qasja e marrë, klauzola do të specifikojë në përgjithësi shtrirjen në të cilën ngjarja duhet të ketë ndikuar në zbatim në mënyrë që të kualifikohet si një ngjarje e forcave madhore. Qasje të ndryshme janë të mundshme në këtë drejtim: nga njëra anë, do të ishte e nevojshme të tregohej që ka "parandaluar" zbatimin tërësisht dhe, në anën tjetër, mund të jetë e nevojshme vetëm të tregohet se ngjarja si "pengoi” ose “ vonoi " zbatimin e kontratës.

Prandaj, kur vlerësoni nëse ka një ngjarje të forcës madhore, duhet të bëhen dy pyetje:

- Së pari, mbi çfarë është mbështetur ngjarja specifike? Për shembull, në kontekstin e shpërthimit të koronavirusit, ngjarja mund të jetë ose: (i) vetë shpërthimi; ose (ii) diçka që lidhet me shpërthimin (siç janë kufizimet qeveritare të vendosura për të përmbajtur shpërthimin)?

- Së dyti, a e përmbush ngjarja përkatëse testin kontraktor (ose statutor)? Në varësi të klauzolës (dhe ligjit të zbatueshëm), kjo mund të kërkojë një vlerësim nëse ngjarja: (i) bie në një kategori të ngjarjeve të përcaktuara; (ii) ishte jashtë kontrollit të palëve; dhe / ose (iii) ka ndikuar në zbatimin e kontratës në masën e kërkuar (p.sh., ka “penguar” apo “vonuar” zbatimin).

Pasi të përcaktohet se ka një ngjarje të forcës madhore, është e rëndësishme të sigurohet respektimi i procedurës përkatëse të njoftimit. Për shembull, kontrata mund të kërkojë që pala që deklaron forcën madhore duhet ta njoftojë palën tjetër brenda një numri të caktuar ditësh për ngjarjen përkatëse. Kontrata mund, gjithashtu, të përcaktojë që njoftimi duhet të dorëzohet me një metodë të veçantë ose në një adresë të veçantë.

Më në fund, duhet të merren parasysh pasojat e zbatimit të një klauzole të forcës madhore. Në mënyrë tipike, klauzola do të specifikojë që asnjë palë nuk është përgjegjëse për mospërmbushje të detyrimeve të saj kontraktuale, kur ajo dështim është shkaktuar nga ngjarja e forcës madhore. E rëndësishmja, është gjithashtu e zakonshme që klauzolat të kërkojnë nga palët të ndërmarrin hapa për të zbutur efektin e ngjarjes së forcës madhore. Kjo kërkesë nuk duhet të anashkalohet: një dështim për të ndërmarrë hapa në zbutje mund të minojë aftësinë e një pale të mbështetet në klauzolën e forcës madhore. Sigurisht, aftësia e një pale për të ndërmarrë hapa zbutës (dhe natyrën e atyre hapave) do të varet shumë nga rrethanat faktike, përfshirë natyrën e ngjarjes në fjalë.

Në fund të fundit, siç u përmend më lart, nëse një klauzolë e forcës madhore mund të zbatohet dhe pasojat që pasojnë, do të varen nga interpretimi i duhur i klauzolës dhe ligjit të zbatueshëm që rregullon kontratën.

Për informacione të mëtejshme në lidhje me shërbimet tona apo për të diskutuar një çështje konkrete, ju lutemi të na kontaktoni në + 355 67 60 00 020 ose info@cenameri.com.